แม่โจ้-แพร่ ร่วม" ตากธรรม ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า" ประเพณีโบราณ
ทุกวันขึ้น ๑๓ - ๑๕ ค่ำ เดือน ๔ เหนือ หรือ ประมาณเดือน มกราคมของทุกปี ชาวบ้านในตำบลสูงเม่น อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ รวมไปถึงผู้มีจิตศรัทธาในหลวงพ่อครูบากัญจนอรัญญวาสีมหาเถร นักปราชญ์แห่งล้านนา อดีตเจ้าอาวาสวัดพระสิงห์ จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งถือได้ว่าท่านเป็นมหาเถระที่น่านับถืออย่างยิ่ง ท่านได้ทำคุณูปการหลายอย่างให้กับพระพุทธศาสนา ที่เด่นชัด คือ การเขียนธรรมและรวบรวมธรรมะฉบับใบลานภาษาล้านนา จำนวนกว่า 8,000 ฉบับ มาเก็บรักษาไว้วัดบ้านเกิดซึ่งก็คือ ณ วัดสูงเม่น จังหวัดแพร่ การรวบรวมดังกล่าวถือว่าเป็นการรักษาไว้ซึ่งมรดกชั้นยอดของพระพุทธศาสนา และทำให้วัดสูงเม่นมีความสำคัญในฐานะวัดนักปราชญ์ทางคัมภีร์ใบลานล้านนา " ประเพณีตากธรรม" (ธรรม ในล้านนา หมายถึง คัมภีร์ใบลาน) เป็นประเพณีโบราณที่ครูบากัญจนอรัญวาสีมหาเถรได้ให้กุศโลบาย เพื่อเก็บรักษาและสืบต่อวรรณกรรม คัมภีร์ให้ยืนยาว โดยมีประเพณีตากธรรม เป็นประเพณีที่ไม่ค่อยปรากฏเห็นมากนักในสังคมไทยหรือแทบไม่ปรากฏในท้องถิ่นอื่นๆ นอกจากภาคเหนือของประเทศไทย และอาจมีเพียงหนึ่งเดียวคือ ที่วัดสูงเม่น โดยครูบากัญจนอรัญญวาสี ท่านได้ใช้วิธีการเชิงประเพณีที่คล้ายคลึงกับความเชื่อพื้นฐานของชาวล้านนาทั่วไปที่มีความเชื่อในเรื่องอานิสงส์การสร้างคัมภีร์ธรรมถวายวัด โดยเชื่อว่าการฟังธรรม และสร้างคัมภีร์ธรรมถวายวัดว่าเป็นกุศลที่ยิ่งใหญ่ มีอานิสงส์มาก โดยการตากธรรมนั้นเกิดขึ้นโดยดำริของครูบากัญจนอรัญญวาสีที่เห็นความสำคัญของการรักษาคัมภีร์ธรรมที่ท่านเขียนขึ้นมาเองและที่ท่านนำมาจากที่ต่างๆ โดยท่านเห็นว่าจำเป็นต้องสร้างระบบประเพณีขึ้นมาเพื่อให้ศิษยานุศิษย์ และอนุชนได้ร่วมกันเก็บรักษาคัมภีร์เหล่านั้น โดยใช้วิธีการถวายธรรมหรือการตานธรรมมาเป็นปฐมเหตุในการจัดประเพณีตากธรรม โดยจัดให้มีการคัดลอก การตรวจเช็คคัมภีร์ธรรม การักษาความสะอาดคัมภีร์ธรรม การนำคัมภีร์ธรรมออกมาตากแดด การแห่คัมภีร์ธรรม และการเก็บรักษาคัมภีร์ธรรม การตานข้าวใหม่ เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่โบราณ ชาวบ้านจะนำข้าวใหม่ที่ได้เก็บเกี่ยวจากนาเข้ายุ้งฉาง ที่บ้านแล้วจำนำมานึ่งให้สุกเพื่อนำมาตักบาตร ตานขันข้าว อุทิศไปให้พ่อแม่ และบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว และเป็นการขอขมาพระแม่โพสพ ก่อนที่จะนำมารับประทาน และปัจจุบันนี้ได้มีการนำข้าวใหม่มาทำเป็นข้าวหลาม แล้วนำมาใส่บาตร ส่วนการหิงไฟพระเจ้า คือการนำไม้ขนาดกว้าง ๑ นิ้ว ยาวประมาณ ๔๐ ๕๐ นิ้ว มาเหลาปอกเปลือกแล้วทาสีเหลือง พอถึงวันพระก็นำไม้ไปประเคนพระประธานในโบสถ์แล้วนำไม้เหล่านั้น มารวมกันทำเป็นกระโจมไว้หน้าโบสถ์ พอถึงเวลาก็ทำพิธีจุดไฟ ซึ่งในอดีตพิธีนี้ปฏิบัติกันเพื่อให้ความอบอุ่นในฤดูหนาวแก่พระสงฆ์และผู้มาทำพิธีในวัด กิจกรรมภายในงาน ชมนิทรรศการประวัติวัดสูงเม่น ครูบามหาเถร และความเป็นมาของประเพณีตากธรรม ชมขบวนแห่ประเพณีตากธรรม ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า อาทิ ขบวนคัมภีร์ธรรมใหญ่ที่สุดในโลก ขบวนแห่ผ้าคัมภีร์ยาวที่สุดในโลก ขบวนแห่คัมภีร์ใบลานล้านนาที่ยาวที่สุดในโลก ในการนี้นักศึกษามหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติได้เข้าร่วมขบวนกว่าร้อยชีวิตชีวิตที่ร่วมงาน ผศ.ดร ณัฐพร จันทร์ฉาย ผู้ออกแบบชุด/แต่งหน้า/รูปแบบขบวน ผศ.มัชฌิมา ศุภวิมลพันธ์ ควบคุมขบวน และอีกหลายๆ ท่านที่ไม่ได้กล่าวนาม สุรศักดิ์ ชัยวิเศษ ถ่ายภาพ/ข่าว
เมื่อวันที่ 14 มกราคม 2557 (view : 736)
ข่าวโดย สุรศักดิ์ ชัยวิเศษ |
